Rearden tì trán lên gương và cố gắng không nghĩ ngợi. Đó là cách duy nhất để ông có thể vượt qua nó, ông tự nhủ.
Ông tập trung vào sự nhẹ nhõm mát rượi khi chạm vào mặt gương, tự hỏi làm thế nào người ta ép buộc tâm trí của chính mình trở nên trống rỗng, đặc biệt là sau một cuộc đời sống trên tiền đề rằng chức năng bất biến, rõ ràng và tàn nhẫn nhất của lí trí của ông chính là nghĩ về nhiệm vụ quan trọng nhất của ông. Ông tự hỏi tại sao chưa từng có nỗ lực nào vượt ngoài khả năng của bản thân, rồi giờ đây ông không thể tìm ra chút sức lực nào để đính vài hạt ngọc trai đen lên cổ áo sơ mi trắng của mình.
Đây là lễ kỉ niệm ngày cưới của ông và ông đã biết trước từ ba tháng là bữa tiệc sẽ được tổ chức vào đêm nay, như ước muốn của Lilian.
Ông đã hứa điều đó với cô, và cảm thấy an tâm vì bữa tiệc sẽ còn lâu mới diễn ra và ông sẽ tham dự, rồi ngày đó đã đến, đương khi ông đang vùi đầu trong lịch làm việc quá tải. Và rồi, giữa lịch làm việc ròng rã mười tám tiếng mỗi ngày trong suốt ba tháng, ông đã nhẹ dạ quên bẵng nó mãi cho đến nửa tiếng đồng hồ trước, sau giờ ăn tối, thư ký của ông bước vào văn phòng và nghiêm nghị nói: “Bữa Tiệc của ông, thưa ông Rearden.” Ông đứng bật dậy và thốt lên: “Ôi Chúa ơi!”; ông vội vã về nhà; lao lên những bậc thang, rồi cởi bỏ áo quần bằng của ông và không còn thao tác mặc đồ như thường lệ, nhận thức duy nhất là cần phải khẩn trương, không có mục đích.
Khi mục đích dần hiện rõ và bất ngờ giáng vào tâm trí ông như một cú đấm, khiến ông đứng bất động.
“Ông không quan tâm đến bất kì điều gì khác ngoài công việc.” Ông đã nghe điều đó suốt cuộc đời mình, nó được tuyên bố như một phán quyết báng bổ. Ông đã luôn biết công việc của ông bị xem như một giáo phái đầy hổ thẹn, mờ ám, một giáo phái không nên được áp đặt lên những giáo dân vô tội, con người ta cần biết đến nó như một thứ xấu xí, cần được vận hành nhưng không bao giờ được nhắc đến, bàn về nó sẽ đánh động đến sự nhạy cảm ở mức cao hơn, nó chỉ giống như sự gột rửa dầu mỡ từ tay người thợ trước khi anh ta về nhà, chỉ cách đó mới giúp anh ta gột rửa vết nhơ của công việc khỏi tâm trí anh ta trước khi bước vào phòng khách. Ông không bao giờ nuôi giữ lòng tin đó, nhưng ông chấp nhận nó như một hành vi tự nhiên mà gia đình ông cần gìn giữ. Ông nghênh đón điều đó – Không biểu lộ thông qua lời nói – mà thông qua cử chỉ từ cảm xúc mà ông nhận thấy từ thời thơ ấu, không một lời giải đáp và không được đặt tên – lẽ đó ông tự cống hiến bản thân, như một kẻ tử vì đạo, hòng phụng sự đức tin vốn dĩ là tình yêu đầy đam mê của ông, và cũng là điều đã khiến ông trở thành kẻ bị ruồng bỏ khỏi họ, những con người mà ông không mong đợi sự đồng cảm.
Ông chấp nhận một nguyên lý rằng nghĩa vụ của ông là đem lại cho vợ ông một số hình thức của sự tồn tại không liên quan đến công việc. Nhưng ông chưa bao giờ tìm thấy khả năng để thực hiện nó hay thậm chí là cảm thấy có lỗi. Ông không thể ép buộc bản thân thay đổi cũng như trách móc cô nếu cô kết án ông.
Ông đã không dành thời gian với Lilian suốt nhiều tháng – :không, ông nghĩ, suốt nhiều năm; tám năm hôn nhân. Ông không có hứng thú về sở thích của cô, không đủ để rút ra từ những gì họ đã từng.
Cô có nhiều bạn bè, và ông đã nghe thấy những cái tên đó là đại diện cho trái tim của văn hoá đất nước, nhưng ông không bao giờ có thời gian để gặp họ cũng như biết đến sự nổi tiếng của họ nhờ vào thành tựu gì mà họ đã đạt được. Điều duy nhất ông biết là tên của họ có xuất hiện trên các tạp chí ở quầy báo. Nếu Lilian nổi giận trước thái độ của ông, ông nghĩ, cô ấy đã đúng. Nếu thái độ của cô ấy dành cho ông là sự khước từ, ông đáng bị như thế. Nếu gia đình ông gọi ông là đồ vô tâm, thì đó là sự thật.
Ông không bao giờ tha thứ bản thân trong bất kì vấn đề nào. Khi một vấn đề xảy ra ở nhà máy, sự chú tâm đầu tiên là tìm ra lỗi lầm ông đã phạm phải; ông không tìm lỗi ở người khác ngoại trừ chính ông; bởi lẽ vì chính bản thân nên ông đòi hỏi sự toàn vẹn. Ông không dung thứ bản thân vào lúc này; ông nhận lỗi. Nhưng tại nhà máy, nó sẽ thúc đẩy sửa lỗi ngay tức thì; nó không có tác dụng….Chỉ vài phút nữa, ông nghĩ, đứng trước gương, mắt ông nhắm nghiền.
Ông có thể ngăn chặn điều trong tâm trí, một thứ đang ào ạt ngôn từ về phía ông; nó giống như việc cố cắm một vòi nước bị hỏng bằng tay không của ông. Những tia nước, những hình ảnh rời rạc, không ngừng bắn vào bộ não của ông…
Những tiếng đồng hồ, ông nghĩ, hàng tiếng đồng hồ quan sát ánh mắt của khách mời trở nên nề nặng bởi nổi chán chường dẫu cho đôi mắt ấy có hoặc đã mất đi sự tỉnh táo, và vờ như ông đang chú tâm, cố gắng chuyện trò với họ khi ông không có gì để nói – vào thời điểm của những tiếng đồng hồ cấp thiết để tìm ra người kế nhiệm cho dây chuyền nhà máy, từ người đã đột ngột từ chức không một lí do – ông phải tìm ra quyết định ngay – khi nhân lực phù hợp rất khó tìm – và nếu có bất kì thứ gì đó có thể cắt ngang qua dòng vận hành của các nhà máy – thì chỉ có thể là tuyến đường sắt của Taggart…
Ông nhớ về lời trách thầm, ánh mắt buộc tội, sự cam chịu và sự khinh thường, là những thứ ông luôn nhìn thấy từ gia đình ông khi họ tìm ra những bằng chứng về lòng đam mê của ông đối với công việc – về sự im lặng rỗng tuyếch của ông, hy vọng của ông là thứ họ không thể hiểu được Thép Rearden có ý nghĩa như thế nào với ông – giống như một kẻ nghiện rượu giả vờ thờ ơ trước men rượu, giữa đám người đang giương mắt nhìn ông bằng sự khinh bỉ đầy thích thú khi biết được yếu điểm đầy hổ thẹn của ông…”Mẹ nghe thấy rằng tối qua con về nhà vào hai giờ sáng, con đã ở đâu?” mẹ ông nói với ông tại bàn ăn tối, và Lillian đáp lời,”Tất nhiên là ở nhà máy,” khi một người vợ có thể nói, “Ở góc của quầy rượu.”…Hoặc Liliian hỏi ông, với khuôn miệng cười nửa mép, ‘Anh đã làm gì ở New York tối qua?’ ‘Tại một bữa tiệc với những anh chàng khác.” “Là vì công việc?” “Phải.” “Dĩ nhiên rồi” – và Lillian quay mặt đi, không còn gì khác, ngoại trừ sự ngộ nhận hổ thẹn như ông đã hy vọng là cô sẽ nghĩ ông đã có mặt tại một quầy bar khiêu dâm…
Một tàu chở quặng đã gặp bão trên hồ Michigan, với hàng ngàn tấn quặng Rearden – những con tàu tan thành từng mảnh – nếu ông không nhận lấy thiệt hại để bù đắp vào những khoản họ cần, chủ tuyến đường sẽ phá sản, và sẽ không còn tuyến đường nào khác hoạt động ở hồ Michigan…”Góc đó được không?” Lillian nói, chỉ tay về phía dàn ghế sa lông và bàn cà phê ở phòng khách. “Sao chứ, không đâu Henry, nó không còn mới, nhưng tôi cho rằng tôi nên cảm thấy hãnh diện vì chỉ mất ba tuần để ông nhận ra điều đó. Đó là sự bố trí của riêng tôi cho phòng điểm tâm theo một cung điện nổi tiếng của Pháp – nhưng những thứ như thế không thể có được sự quan tâm của anh, không có bảng báo giá chứng khoán nào trên chúng cả, chẳng có thứ nào khác.” …Đơn hàng quặng ông đã đặt sáu tháng trước vẫn chưa được giao đến, hạn định thoả thuận đã bị hoãn ba hồi – “Không còn cách nào khác, thưa ông Rearden.” – ông phải tìm đơn hàng từ công ty khác, nguồn cung của quặng càng ngày trở nên bất ổn…Philip không mỉm cười, khi ông nhìn lên bài phát biểu mà ông ta đang nói với một bài người bạn của mẹ mình, đề cập đến một số tổ chức mà ông ta đã tham gia, nhưng đâu đó vẫn hiển hiện nụ cười trên gương mặt thả lỏng của ông khi ông nói, “Không, ông sẽ không quan tâm đến điều này, nó không liên quan đến công việc, Henry ạ, không liên quan một chút nào cả, nó hoàn toàn là một nỗ lực phi-thương mại.”
Nhà thầu ở Detroid, với nhiệm vụ tái xây một nhà máy lớn, vẫn còn lưỡng lự về hình dạng cấu trúc của Thép Rearden – ông nên bay đến Detroid để nói chuyện trực tiếp – lẽ ra ông đã thực hiện việc đó vào một tuần trước – ông có thể thực hiện nó vào tối nay….”Con không lắng nghe,” mẹ ông nói tại bàn điểm tâm, khi tâm trí ông đang phân vân về chỉ số giá than hiện tại, đương khi bà đang kể ông về giấc mơ của bà tối qua. “Con không bao giờ lắng nghe một linh hồn sống. Con không quan tâm đến bất kì điều gì ngoài bản thân mình. Con không quan tâm cái quái gì về người khác, dù chỉ làm một nhân loại nào trên trái đất.”
Những trang đánh máy nằm trên bàn văn phòng của ông là những bản báo cáo về động cơ máy bay làm từ Thép Rearden – có thể trong tất cả vạn vật trên thế gian, điều mà ông muốn nhất vào thời khắc của ông chính là được đọc nó – nó đã nằm trên bàn của ông, không được chạm đến, suốt ba ngày liền, ông không có thời gian cho nó – sao ông không làm việc đó ngay lúc này và –
Ông vùng vằng lắc đầu, mở mắt, bước lùi khỏi mặt gương.
Ông cố đưa tay đến những khuy áo . Ông thấy tay mình vươn ra, đổi hướng tới những lá thư trên tủ áo. Đó là những lá thư được xếp theo mức khẩn, chúng cần được đọc vào đêm nay, nhưng ông không có thời gian để đọc chúng tại văn phòng.
Thư ký của ông đã nhét hết chúng vào túi áo của ông khi ông ra về. Ông đã ném chúng ở đó khi thay đồ.
Một tờ báo nằm xoà trên sàn. Đó là một bài xã luận mà thư ký của ông đã đánh dấu bằng một vệt chì đỏ hung hăng. Nó có tựa đề “Bình Đẳng Hoá Cơ Hội.” Ông cần phải đọc nó: đã có quá nhiều tranh luận về vấn đề này suôt ba tháng qua, một cách đầy lo ngại, ông đọc nó, giữa những tiếng nói và tiếng cười gượng ép phát ra từ tầng dưới, làm ông nhận ra những vị khách đã tới, bữa tiệc đã bắt đầu và ông sẽ phải đối mặt trước những ánh mắt cay nghiệt, đầy trách cứ của gia đình khi ông bước xuống.
Bài xã luận nói về thờ iđiểm sản xuất bị suy giảm, thị trường thu hẹp và sự biến mất của những cơ hội kiếm sống, để một người làm chủ hàng loạt doanh nghiệp là điều bất công, khi số khác không có gì; để tiểu số nắm giữ nguồn lực là sự huỷ hoại, không để lại cơ hội nào cho những người khác; sự cạnh tranh là điều thiết yếu đối với xã hội, và nghĩa vụ của xã hội chính là phải nhận ra rằng không có đối thủ cạnh tranh nào được vượt qua phạm vi cạnh tranh với anh ta. Bài xã luận dự đoán thông qua dự luật đã được đề xuất, một dư luận ngăn cấm bất kì cá nhân hoặc tập đoàn nào được phép sở hữu nhiều hơn một lãnh vực kinh doanh.
Wesley Mouch, người của ông tại Washington, đã nói với Rearden không cần lo lắng; cuộc chiến sẽ khó khăn, ông ấy đã nói như vậy, nhưng dự luật sẽ bị đánh bại.
Rearden không hiểu hình thức chiến đấu đó. Ông giao phó cho Mouch và nhân viên của mình. Ông gần như không thể có thì giờ để đọc lướt qua các bài báo cáo từ Washington và để ký vào các tờ séc mà Mouch yêu cầu cho cuộc chiến.
Rearden không tin rằng dự luật sẽ được thông qua. Ông không có khả năng tin vào điều đó. Ông đã đối mặt với kim loại sạch, công nghệ, sản xuất suốt đời mình, ông có rút ra một thực chứng rằng mỗi người phải chú tâm vào lí trí, không phải sự điên loạn – để phân rõ sai trái, bởi vì câu trả lời đúng luôn giành chiến thắng – đó là sự vô tri, sự sai trái, sự cứu vãn tột cùng chỉ hoài công vô ích, không thể thành tựu, không thể làm gì ngoài việc tự đánh bại chính bản thể. Một cuộc chiến chống lại một thứ như dự luật là điều phi lý và đầy hổ thẹn đối với ông, như thể ông đột ngột được yêu cầu đối mặt với một người cân đong hỗn hợp thép bằng công thứ toán học.
Ông đã tự nhủ rằng vấn đề này rất nguy hiểm. Nhưng tiếng thét vang vọng nhất của bài xã luận cuồng loạn nhất không hề hơi dậy cảm xúc nào trong ông – khi một biến thể của dấu thập phân từ bảng báo cáo phòng thí nghiệm về thử nghiệm Thép Rearden khiến ông nhảy dựng lên vì háo hức hoặc sợ hãi.
Ông không có năng lượng dành cho những thứ gì khác.
Ông vò nát bài xã luận và ném nó vào sọt rác. Ông cảm thấy sự tiếp cận tiền đề của sự kiệt sức mà ông chưa từng cảm thấy trong công việc, sự kiệt sức dường như đã chực chờ và tóm lấy ông ngay khoảnh khắc ông bắt đầu để tâm đến những thứ khác, Ông cảm thấy bản thân ông không có bất kì mong muốn nào khác ngoài một khao khát tột cùng là được ngủ, ông tự nhủ mình phải tham dự bữa tiệc – một bữa tiệc mà gia đình ông có quyền đòi hỏi nó từ ông – điều mà ông đã học cách thuận ý theo sự thoả mãn của họ, vì lợi ích của họ, không phải ông.
Ông phân vân vì sao điều đó chính là động cơ không thể thúc đẩy ông. Trong suốt cuộc đời của mình, bất cứ khi nào ông cảm thấy thuyết phục về một hành động đúng đắn, mong muốn nối tiếp nó là sự tự giác. Điều gì đã xảy đến với ông – Ông tự hỏi. Cảm xúc mâu thuẫn bất khả khi miễn cưỡng làm đièu gì đúng đắn – đó chẳng phải là công thức cơ bản của sự thoái hoá đạo đức? Để nhận ra lỗi lầm của bản thân, là không gì khác ngoài sự thờ ơ sâu sắc, lạnh lùng nhất – liệu đó có phải là sự phản bội động cơ và niềm kiêu hãnh của chính ông?
Ông không dành thời gian để tìm kiếm và trả lời. Ông mau chóng mặc đồ, một cách đáng thương.
Giữ toàn thân đứng thẳng, dáng người cao của ông chuyển động bằng sự tự tin thong dong của quyền lực, màu trắng của chiếc khăn tay loại tốt trên túi áo khoác dạ đen, ông bước chậm rãi xuống bậc thang đến phòng khách – đến với sự hài lòng của những người quan sát ông – như một hình tượng hoàn mĩ của một nhà công nghiệp vĩ đại.
Ông thấy Lillian ở chân cầu thang. Những đường nét quý phái của Đế Chế màu vàng chanh tô điểm cơ thể duyên dáng của cô, và cô đứng đó đầy kiêu hãnh về xuất thân chuẩn mực của chính mình.
Ông đã mỉm cười; ông thích nhìn thấy cô hạnh phúc; điều đó đưa ra một vài sự chỉnh đổi hợp lý cho bữa tiệc.
Ông tiến đến cô – và ngừng lại. Cô luôn cho thấy gu thẩm mĩ tốt trong việc chọn lựa trang sức, không bao giờ đeo quá nhiều. Nhưng đêm nay cô đeo đủ loại trang sức: một vòng cổ kim cương, hoa tai, nhẫn và trâm cài. Nhưng ngược lại thì cánh tay bay được để trần. Ở cổ tay phải của cô, như một điểm nhấn, mà mang chiếc vòng tay làm từ kim loại Rearden. Những viên đá quý lấp lánh làm nó trông như một món đồ trang sức xấu xí của cửa hàng-xu lẻ.
Khi ông đưa mắt nhìn từ cổ tay rồi đến gương mặt cô, ông nhận thấy cô đang nhìn ông. Ánh mắt bà đăm chiêu và ông không thể xác định được biểu cảm của chúng; chúng vừa mơ hồ vừa tràn đầy mục đích, ánh mắt của điều gì đó được che giấu đã phơi bày khi bị phát hiện.
Ông muốn tước chiếc vòng khỏi tay cô. thay vào đó, là làm theo lời giới thiệu hân hoan của cô, ông cúi chào những khách tham dự đứng cạnh bà, khuôn mặt ông không biểu cảm.
“Con người? Con người là gì? Anh ta chỉ là một tổ hợp hoá học cùng với ảo tưởng về sự vĩ đại ,” Tiến sĩ Pritchett nói với những nhóm khách mời ngồi khắp phòng.
Giáo sư Pritchett nhấc một miếng bánh mì canape từ một dĩa pha lê, bấm vào nó bằng 2 ngón tay và đưa nó vào miệng mình.
“Giả thuyết siêu hình của con người,” ông nói, “là sự phi lý,. Một chút khốn khổ nguyên sinh chất, và ngập tràn khái niệm nhỏ bé xấu xí và những xúc cảm vụn vặt ích kỷ – và nó tự ảo tưởng về tầm quan trọng của mình! Thực ra, bạn biết đó, đó là gốc rễ của mọi vấn đề trên đời.”
“Liệu có khái niệm nào mà không xấu xí hoặc ích kỷ không, thưa giáo sư?” một goá phụ nghiêm nghị hỏi, chồng bà là chủ sở hữu nhà máy ô tô.
“Không hề,” Giáo sư nói, “Không có cái nào trong phạm vi khả năng của con người.”
Một thanh niên trẻ ngập ngừng hỏi, “Nhưng nếu tôi không có bất kì khái niệm tốt nào, thì làm sao chúng ta nhận ra cái chúng ta có là thứ xấu xí? Ý tôi, là dựa vào tiêu chuẩn nào?”
“Không có tiêu chuẩn nào cả.”
Điều đó đã làm khán giả của ông im lặng.
amegwaa 